ΘΕΜΑΤΙΚΗ 3, Μέρος 1: ΑΠΟ ΤΟ ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ ΣΤΟ ΠΙΑΤΟ.

Το σλόγκαν «από το αγρόκτημα στο πιάτο», είναι μια κίνηση που προωθεί το μαγείρεμα και το σερβίρισμα τοπικών φαγητών. Σημαίνει συγκεκριμένα ότι τα συστατικά προέρχονται απευθείας από τοπικούς αγρότες σε εστιατόρια ή μεμονωμένους καταναλωτές. Τα τοπικά δίκτυα τροφίμων μπορούν να δημιουργήσουν κοινότητες που υποστηρίζουν τέτοιες πρωτοβουλίες τροφίμων. Η ιδέα είναι να συνειδητοποιήσουν οι άνθρωποι από όπου προέρχεται το φαγητό τους.

H πώληση των τροφίμων αυτών μέσω κινητών πάγκων, δηλαδή με αυτοκίνητα φορτωμένα με πρώτες ύλες που πωλούν απευθείας στους καταναλωτές προσφέρει έναν τρόπο για να διασφαλιστεί ότι οι καταναλωτές λαμβάνουν φρέσκα τοπικά τρόφιμα απευθείας από την πηγή (όπως ένα αγρόκτημα).

Οι ηλεκτρονικές αγορές μπορούν να κάνουν τη δραστηριότητα από το αγρόκτημα στο πιάτο πολύ πιο εύκολη. Το να δίνετε στους καταναλωτές σας την επιλογή να αγοράσουν τα προϊόντα σας διαδικτυακά μπορεί να είναι μια έξυπνη κίνηση για μια αγροτική επιχείρηση. Είναι βολικό για τον καταναλωτή και μπορεί να είναι πιο φιλικό προς το περιβάλλον, καθώς μόνο ένα όχημα παράδοσης μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη μεταφορά πολλών προϊόντων σε διαφορετικούς ανθρώπους, αντί ο κάθε πελάτης να οδηγεί σε ένα κατάστημα (ή σε ένα αγρόκτημα) και πίσω.

Η προσέγγιση «από το αγρόκτημα στο πιάτο» ακολουθεί τις αρχές της βιωσιμότητας και της αυτοβιωσιμότητας, δημιουργώντας τοπικές αγορές και χώρους για τα αγροκτήματα και τους καταναλωτές  με τους οποίους μπορούν να συνεργαστούν και να διασφαλίσουν τη διατήρηση της ισορροπίας ζήτησης-προσφοράς. Οι αγρότες και αγρότισσες που γνωρίζουν καλά τις ανάγκες των πελατών τους, μπορούν να διατηρήσουν υγιή την επιχείρησή τους προσφέροντας τη σωστή ποσότητα ποιοτικών προϊόντων την κατάλληλη στιγμή (ή καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους), κάτι που είναι το κλειδί για την επίτευξη της βιωσιμότητας.

Όταν αποφασίζετε ποιες καλλιέργειες θα καλλιεργήσετε, θα πρέπει να λάβετε υπόψη τις δύο κύριες κατηγορίες καλλιεργειών: τις ετήσιες και τις πολυετείς. Ετήσιες καλλιέργειες είναι καλλιέργειες που δεν διαρκούν περισσότερο από δύο καλλιεργητικές περιόδους και συνήθως μόνο μία. Αυτές οι καλλιέργειες μπορούν να χωριστούν περαιτέρω σε 1) οι χειμερινές καλλιέργειες, που σπέρνονται το φθινόπωρο και συλλέγονται το καλοκαίρι του επόμενου έτους, και 2) οι ανοιξιάτικες και καλοκαιρινές καλλιέργειες, οι οποίες σπέρνονται και συλλέγονται την ίδια χρονιά. Στην ΕΕ, το σιτάρι, η ελαιοκράμβη (πχ η κανόλα) και η σίκαλη είναι συνήθως χειμερινές καλλιέργειες. Το καλαμπόκι, οι ηλίανθοι, το ρύζι, η σόγια, οι πατάτες και τα ζαχαρότευτλα είναι καλοκαιρινές καλλιέργειες. Το κριθάρι χρησιμοποιείται συνήθως και ως χειμερινή και ανοιξιάτικη ποικιλία. Οι πολυετείς καλλιέργειες είναι καλλιέργειες (π.χ. οπωροφόρα δέντρα και αμπέλια) που διαρκούν περισσότερες από δύο καλλιεργητικές περιόδους, είτε πεθαίνουν μετά από κάθε εποχή, είτε αναπτύσσονται συνεχώς. Αυτές ονομάζονται και μόνιμες καλλιέργειες. Οι καιρικές συνθήκες παίζουν σημαντικό ρόλο όσον αφορά στην ποιότητα και στην ποσότητα των καλλιεργειών και κατά συνέπεια όσον αφορά στις τιμές των τροφίμων. Όταν σκέφτεστε ποιες ετήσιες καλλιέργειες να χρησιμοποιήσετε, θα πρέπει να λαμβάνετε υπόψη τις συνθήκες του εδάφους και τις αμειψισπορές ή τις καλλιέργειες κάλυψης (διαφορετικές καλλιέργειες όπως το γρασίδι, τα μικρά σιτηρά ή τα όσπρια που φυτεύουν οι αγρότες και οι αγρότισσες στα χρονικά διαστήματα που μεσολαβούν μεταξύ των ταμειακών καλλιεργειών). Οι ταμιακές καλλιέργειες είναι οι γεωργικές καλλιέργειες που καλλιεργούνται για να πουληθούν με σκοπό το κέρδος. Οι καλλιέργειες αλίευσης και κάλυψης είναι καλλιέργειες που μπορούν να προστατεύσουν τη γεωργική γη, η οποία διαφορετικά θα ήταν γυμνή και σε κίνδυνο λόγω της διάβρωσης και των απωλειών θρεπτικών ουσιών. Όταν γίνεται σωστή διαχείριση, οι καλλιέργειες αλίευσης και κάλυψης μπορούν να μας βοηθήσουν να μετριάζουμε τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και να καταπολεμήσουμε την κλιματική αλλαγή μέσω της δημιουργίας της περιεκτικότητας του εδάφους σε οργανικό άνθρακα (βλ. «καλλιέργεια άνθρακα» στη Θεματική 4 αυτής της ενότητας για περισσότερες πληροφορίες). Τα πιο δημοφιλή είδη καλλιεργειών αλίευσης και κάλυψης είναι η σίκαλη, to σινάπι, το τριφύλλι, ο βίκος, η βρώμη, η φακελωτή και η σίκαλη.

Ως μέρος της Πράσινης Συμφωνίας, η στρατηγική της ΕΕ από το Αγρόκτημα στο πιάτο θέλει να επανεξετάσει ολόκληρη την τροφική αλυσίδα, προκειμένου να βελτιώσει τη βιωσιμότητά της.

Εικόνα 1: Από το αγρόκτημα στο πιάτο

Πηγή: https://www.europarc.org/european-policy/farm-to-fork-protectes-areas/